Wat zijn therapeutisch elastische kousen?

Therapeutisch elastische kousen, kortweg TEK, worden in de volksmond vaak steunkousen genoemd. Toch is er een wezenlijk verschil. Gelukkig weten zorgprofessionals wat men ermee bedoelt. Steunkousen koop je in een winkel, therapeutisch elastische kousen niet. Ze worden door een huisarts voorgeschreven en door een compressieconsulent of bandagist aangemeten. Therapeutisch elastische kousen geven ook meer druk en zitten dus strakker dan steunkousen. Ze zijn onder andere verkrijgbaar via medische speciaalzaken, zoals Mathot. Dit en meer leer je in dit introductieblog over therapeutisch elastische kousen.

Auteur: Ina Hemelrijk

Therapeutisch elastische kousen zijn kousen die druk geven op een ledemaat. Ze zijn onder andere in het leven geroepen om de opeenhoping van vocht (oedeem) tegen te gaan. Daarnaast kunnen ze helpen bij klachten als trombose en spataderen – of deze zelfs voorkomen. Therapeutisch elastische kousen draag je op aanraden van een arts of medisch specialist. Niet alleen ouderen, ook jongere mensen doen steeds vaker een beroep op therapeutisch elastische kousen. Denk bijvoorbeeld aan verkopers in een winkel of artsen en chirurgen die extra ondersteuning nodig hebben bij het vele staan.

Vlakbreikousen
Er zijn twee soorten therapeutisch elastische kousen verkrijgbaar: vlakbreikousen en rondbreikousen. Vlakbreikousen worden altijd plat gebreid en meestal aan de achterkant aan elkaar genaaid – uitzonderingen daargelaten. Dankzij de manier van breien kunnen vlakbreikousen in de meest bijzondere vormen gemaakt worden: extra ruim of juist erg smal, maar ook verlopend van heel smal naar heel breed.

Hoewel het woord ‘kousen’ anders doet vermoeden, zijn vlakbreikousen niet alleen toepasbaar voor benen en voeten. Ze zijn ook aan te maken voor handen, armen, tenen en het bovenlichaam. Voor die laatste categorie bestaan zogenoemde compressiehemden.

Rondbreikousen
Rondbreikousen zijn – in tegenstelling tot vlakbreikousen – naadloos. Ze worden op een soort koker gebreid met een vast aantal steken. Dit maakt dat er niet gemeerderd en geminderd kan worden. Voor de niet-breiende lezers onder ons: dit betekent dat je niet zomaar ergens op de kous steken kunt toevoegen (wat de kous strakker maakt) of juist kunt weghalen (waardoor de kous slapper wordt).

Iemand met een taps toe lopend been, bijvoorbeeld met een dunne enkel en forse kuit, kan nooit een rondbreikous aan. Ook ledematen met bijzondere vormen, zoals deukjes of bobbels, krijgen met rondbreikousen niet overal genoeg druk op de juiste plek. Bij dit soort oneffenheden zorgt een rondbreikous namelijk niet overal voor de juiste druk. De kous kan als het ware ‘boven de huid gaan zweven’. In zulke gevallen is een vlakbreikous handiger, omdat je deze kan aanpassen naar de afmetingen van de patiënt.

Drukklassen
Steunkousen zijn ook nog onderverdeeld in vier drukklassen. Steunkousen die onder drukklasse 1 vallen, geven de minste druk en noemen we geen therapeutisch elastische kousen. Kousen die tot de drukklassen 2, 3 en 4 behoren, noemen we wel therapeutisch elastische kousen. In een aanvullend blog gaan we hier uitgebreider op in.

De goede kous kiezen
In Nederland hebben we de keuze uit veel soorten kousen en TEK-leveranciers. Om de juiste kousen voor iemand te kiezen is het voor bandagisten en compressieconsulenten noodzakelijk om kennis te nemen van het brede assortiment. Een dermatoloog vroeg mij eens hoe ik de juiste keuze maak uit alle beschikbare kousen. Ik zei tegen hem dat het een optelsom is van uiteenlopende feiten: de indicatie van de patiënt, de vorm van diens been, maar ook iemands beroep, hobby’s en eventuele allergieën tellen mee. Daarnaast kijk ik – indien mogelijk – naar de wens van de patiënt. ‘Dat is het enige goede antwoord,’ zei hij. ‘Het is net een optelsom van gegevens.’